Lương thực, thực phẩm và các phụ gia là một trong những mặt hàng thường xuyên bị các đối tượng phạm tội làm giả và buôn bán trên thị trường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Cùng Luật Triệu Phúc tìm hiểu về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm qua bài viết dưới đây!
1. Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm là gì?
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm là hành vi sản xuất hoặc buôn bán các loại hàng giả là lương thực, thực phẩm hoặc phụ gia thực phẩm gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Những mặt hàng giả mạo này thường làm giả về chất lượng, thành phần hoặc bản chất của sản phẩm.
Ví dụ: sử dụng các hóa chất và phẩm màu không đúng quy định để pha chế thành nước mắm, sau đó đóng gói và dán nhãn với thương hiệu nổi tiếng nhằm lừa dối người tiêu dùng.
Sản xuất, buôn bán hàng giả lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm là trường hợp phạm Tội sản xuất, buôn bán hàng giả và sẽ bị xử lý theo Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 như sau:
“Điều 193. Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm
1. Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Tái phạm nguy hiểm;
d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
e) Buôn bán qua biên giới;
g) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
h) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
k) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;
d) Làm chết người;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
b) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên;
c) Làm chết 02 người trở lên;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;
b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, e, g, h, i và k khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng;
c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 6.000.000.000 đồng đến 9.000.000.000 đồng;
d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này, thì bị phạt tiền từ 9.000.000.000 đồng đến 18.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
đ) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
e) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”
2. Khung hình phạt Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm
*Đối với cá nhân phạm tội
Khung |
Mức phạt |
Hành vi |
Khung 1 |
Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm. | Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm. |
Khung 2 |
Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. | Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp; c) Tái phạm nguy hiểm; d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; e) Buôn bán qua biên giới; g) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; h) Thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; k) Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng. |
Khung 3 |
Phạt tù từ 10 năm đến 15 năm. | Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500 triệu đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng; c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng; d) Làm chết người; đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%. |
Khung 4 |
Phạt tù 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. | Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Thu lợi bất chính 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên;
b) Gây thiệt hại về tài sản 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên; c) Làm chết 02 người trở lên; d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên. |
| Hình phạt bổ sung: phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. | ||
*Đối với pháp nhân phạm tội
Mức phạt |
Hành vi |
Mức 1: Phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng. |
Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm. |
Mức 2: Phạt tiền từ 3 tỷ đồng đến 6 tỷ đồng. |
Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp; c) Tái phạm nguy hiểm; e) Buôn bán qua biên giới; g) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; h) Thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; k) Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng. |
Mức 3: Phạt tiền từ 6 tỷ đồng đến 9 tỷ đồng. |
Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500 triệu đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng; c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng; d) Làm chết người; đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%. |
Mức 4: Phạt tiền từ 9 tỷ đồng đến 18 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm. |
Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc một trong các trường hợp sau: a) Thu lợi bất chính 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên;
b) Gây thiệt hại về tài sản 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên; c) Làm chết 02 người trở lên; d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên. |
Mức 5: Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. |
Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm gây thiệt hại hoặc có khả năng thực tế gây thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gây sự cố môi trường hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra.Thành lập pháp nhân thương mại (doanh nghiệp, tổ chức kinh tế) chỉ để sản xuất, buôn bán lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm giả. |
| Hình phạt bổ sung: phạt tiền từ 100 triệu đến 300 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm. | |
3. Cấu thành Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm
3.1. Chủ thể
Người sản xuất, buôn bán lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm giả có thể là bất kỳ ai, từ đủ 16 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm sự và đã thực hiện hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả trên lãnh thổ Việt Nam.
Hành vi buôn bán, sản xuất hàng giả cũng có thể được thực hiện bởi các pháp nhân thương mại, bao gồm: doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế.
3.2. Khách thể
Sản xuất, buôn bán lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm giả xâm phạm đến hoạt động quản lý thị trường của Nhà nước đối với việc sản xuất, kinh doanh, buôn bán các loại hàng hóa được phép sản xuất, kinh doanh, buôn bán, sử dụng trên thị trường, đồng thời xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sản xuất, kinh doanh hàng hóa và người tiêu dùng.
3.3. Mặt khách quan
Mặt khách quan của tội phạm này thể hiện qua 02 hành vi chính là sản xuất hàng giả và buôn bán hàng giả, cụ thể:
- Sản xuất hàng giả: Là hành vi làm ra các loại lương thực, thực phẩm, hoặc phụ gia thực phẩm không đạt chất lượng hoặc khác với công bố về thành phần, công dụng. Hành vi này nhằm lừa dối người tiêu dùng, vi phạm quy định về tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
- Buôn bán hàng giả: Là hành vi đưa các loại lương thực, thực phẩm hoặc phụ gia thực phẩm giả ra thị trường để tiêu thụ, mặc dù biết rõ chất lượng của chúng không đúng như công bố. Hành vi này gây thiệt hại cho người tiêu dùng cả về kinh tế lẫn sức khỏe.
Những hành vi này gây ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người tiêu dùng;.gây thiệt hại về tài sản cho xã hội và xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu công nghiệp, lợi ích vật chất, uy tín của doanh nghiệp có sản phẩm, hàng hóa chất lượng.
3.4. Mặt chủ quan
Người thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý. Chủ thể thực hiện tội phạm nhận thức rõ mặt hàng mà mình sản xuất, buôn bán là hàng giả nhưng vẫn cố tình và mong muốn thực hiện tội phạm vì mục đích trục lợi.