Tai nạn nghề nghiệp là một sự rủi ro không thể tránh khỏi khi làm việc. Đặc biệt là trường hợp bác sĩ vô ý làm chết người bệnh trong quá trình thực hiện các biện pháp y tế. Vậy khi xảy ra tai nạn nghề nghiệp gây chết người, bác sĩ có phải đi tù hay không? Cùng Luật Triệu Phúc tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật Hình sự);
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015;
- Bộ luật Dân sự 2015;
- Nghị định 117/2020/NĐ-CP.
2. Bác sĩ vô tình làm chết bệnh nhân thì có phạm tội không?
Khi nào thì bác sĩ làm chết người nhưng được xem là vô ý? Theo quy định tại Điều 11 Bộ luật Hình sự có quy định các trường hợp vô ý phạm tội như sau:
“Điều 11. Vô ý phạm tội
Vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:
1. Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được;
2. Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.”
Bác sĩ khi chữa bệnh làm chết người thì có thể sẽ phạm tội vô ý làm chết người bởi các lẽ sau:
- Hậu quả là bệnh nhân chết. Hành vi chữa bệnh của bác đã tước đi mạng sống và quyền sống của người khác – quyền cơ bản của con người.
- Bác sĩ là người có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự, thỏa mãn về điều kiện độ tuổi theo quy định của Bộ luật Hình sự.
- Hậu quả chết người chứng tỏ bác sĩ vì quá cẩu thả hoặc vì quá tự tin nên không ngăn cản được hậu quả chết người xảy ra.
- Bác sĩ có thể thấy trước hoặc dù không thấy trước được hậu quả sẽ làm chết người nhưng lại nghĩ nó sẽ không xảy ra hoặc bản thân có thể ngăn ngừa được điều đó.
Vì vậy, hoàn toàn có căn cứ cho rằng bác sĩ đã phạm tội vô ý làm chết người khi không thực hiện đầy đủ các quy tắc của nghề nghiệp và phải chịu trách nhiệm hình sự.
3. Bác sĩ vô ý làm chết bệnh nhân thì bị xử phạt như thế nào?
Hành vi vô ý làm chết bệnh nhân của bác sĩ có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hậu quả chết người xảy ra, cụ thể
3.1. Xử phạt hành chính (phạt tiền)
Trường hợp bác sĩ có hành vi vi phạm quy định về chuyên môn kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh thì theo quy định tại Điều 40 Nghị định 117/2020/NĐ-CP có thể bị xử phạt từ 1.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng tùy theo hành vi cụ thể có sai phạm những gì. Đối với tổ chức thì mức phạt là từ 2.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng
3.2. Truy cứu trách nhiệm hình sự (phạt tù)
Về trách nhiệm hình sự, căn cứ vào các cấu thành của tội danh, bác sĩ làm chết bệnh nhân trong quá trình khám chữa bệnh có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự các tội danh sau:
- Tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính – Điều 129 Bộ luật Hình sự.
- Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế – Điều 315 Bộ luật Hình sự.
- Tội vô ý làm chết người – Điều 128 Bộ luật Hình sự.
4. Khung hình phạt cho vụ án “Bác sĩ vô ý làm chết người”
Tùy vào từng tội danh cụ thể mà bác sĩ với hành vi vô ý làm chết bệnh nhân sẽ phải chịu các mức án phạt khác nhau.
4.1. Tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính – Điều 129 Bộ luật Hình sự
| Khung hình phạt | Hành vi phạm tội |
| Khung 1: phạt tù từ 01 năm đến 05 năm | Vi phạm quy tắc nghề nghiệp làm chết 01 người. |
| Khung 2: phạt tù từ 05 năm đến 12 năm | Phạm tội làm chết 02 người trở lên |
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
4.2. Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác – Điều 315 Bộ luật Hình sự
| Khung hình phạt | Hành vi phạm tội |
| Khung 1: phạt tù từ 01 năm đến 05 năm | Vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác làm chết 01 người. |
| Khung 2: phạt tù từ 03 năm đến 10 năm | Phạm tội làm chết 02 người trở lên |
| Khung 3: phạt tù từ 07 năm đến 15 năm | Phạm tội làm chết 03 người trở lên |
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
4.3. Tội vô ý làm chết người – Điều 128 Bộ luật Hình sự
| Khung hình phạt | Hành vi phạm tội |
| Khung 1: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. | Vô ý làm chết người 01 người. |
| Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm | Vô ý làm chết 02 người trở lên. |
5. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của bác sĩ đối với bệnh nhân
Ngoài việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bác sĩ còn có thể chịu trách nhiệm bồi thường dân sự cho bệnh nhân theo quy định tại Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
“Điều 591. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm
1. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:
a) Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm theo quy định tại Điều 590 của Bộ luật này;
b) Chi phí hợp lý cho việc mai táng;
c) Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng;
d) Thiệt hại khác do luật quy định.
2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp tính mạng của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá một trăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.”